:: Αρχική :: Συζητήσεις :: Επικοινωνία :: Disclaimer :: Greek Fonts ::
Το θεμέλιο του κριτικού στοχασμού
«Στήλες
Ολυμπίου Διός», καλλιτέχνης Λάντσας Βικέντιος «Θα ήταν ενδιαφέρον να γίνει γνωστό τι είναι αυτό που φοβίζει περισσότερο τους ανθρώπους. Το να κάνουν ένα νέο βήμα, το να εκστομίζουν μια νέα λέξη...» {Fyodor Dostoyefski}
Ο σκοπός της ζωής του ανθρώπου
Υπόδειγμα ομηρικής διδασκαλίας
Περί θρησκείας
Παιδαγωγοί και βέβηλοι
... στα πολιτικά μαγνητοφωνάκια και στους κατεστημένους επαναστάτες.
Η κρίση και η κριτική είναι αδιαμφισβήτητα πανανθρώπινο προνόμιο που προφυλάσσεται και ενισχύεται από το γνήσιο δημοκρατικό πολίτευμα. Η κριτική προσέγγιση διαφόρων απόψεων και θεωριών όμως, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ασύδοτα και ανερμάτιστα προκειμένου να εξυπηρετήσει δογματικά την ανάγκη επιβολής κάποιας άποψης. Ως «μέτρο» λοιπόν είναι ανάγκη να τεθεί η ηθική, στη γνήσια βέβαια και αντικειμενική θεώρησή της.
Η ηθικότητα, ως ιδιότητα ενός ατόμου που ακολουθεί τα χρηστά ήθη της κοινωνίας στα πλαίσια της οποίας ζει και αναπτύσσεται, θα πρέπει οπωσδήποτε να θεωρηθεί από διαχρονική σκοπιά. Η διαχρονική θεώρηση εν προκειμένω κρίνεται απαραίτητη εφόσον η έννοια της ηθικής σε πολλές φάσεις της ανθρώπινης ιστορίας λαμβάνει διάφορες διαστάσεις, προσαρμοσμένη στον εκάστοτε ευρύτερο χωροχρονικό χαρακτήρα. Η ηθικότητα εφόσον περικλείει στο εννοιολογικό της πλαίσιο εκείνα που ο άνθρωπος πρέπει να πράξει, την ενδεδειγμένη στάση ζωής, δε θα ήταν δυνατό να μην ενταχθεί στους κόλπους της Φιλοσοφίας, της φιλοσοφικής επιστήμης και αναζήτησης. Πράγματι η Ηθική αποτελεί τομέα της Φιλοσοφίας, όπου με λογικά κριτήρια γίνεται προσπάθεια να αναδυθούν εκείνοι οι κανόνες συμπεριφοράς που αρμόζουν στον άνθρωπο.
H
Ηθική κάτω από φιλοσοφική άποψη και ως επιστήμη είναι γέννημα του ελληνικού
πνεύματος. Ιδιαίτερη ανάπτυξη γνώρισε στα χρόνια της αθηναϊκής δημοκρατίας
με πρωτοπόρο το Σωκράτη, ο οποίος αγωνιζόταν να δώσει αντικειμενική απάντηση
σε καίρια ερωτήματα περί δικαιοσύνης, ανδρείας και νόμων. Η στάση ζωής που
εφαρμόζει κάθε άνθρωπος εξελίσσεται μέσα στα ηθικά πλαίσια που οριοθετούν το
φάσμα των πράξεών του. Οι αντιλήψεις περί ηθικής όμως είναι αποτέλεσμα των
επιδράσεων -συστηματικών και μη- που θα τύχει από το ευρύ κοινωνικό
περιβάλλον. Με λίγα λόγια η ηθική είναι αποτέλεσμα παιδείας, αγωγής. Αυτές
οι αντιλήψεις προκύπτουν από το φιλοσοφικό στοχασμό του Σωκράτη, ο οποίος
αναφωνούσε ότι κανείς δεν είναι κακός με τη θέλησή του, αλλά την κακία του
την οφείλει σε άγνοια του καλού. Έτσι λοιπόν ο μεγάλος φιλόσοφος αφιέρωσε τη
ζωή του στην προσπάθεια διαπαιδαγώγησης των νέων, ώστε να κατανοήσουν την
οδό του δέοντος, της ηθικής στάσης ζωής που θα οδηγήσει στην προσωπική και
κοινωνική ευημερία.
Προς την ίδια αντίληψη σχετικά με την ηθική κινείται και ο Σταγιρίτης φιλόσοφος Αριστοτέλης, ο οποίος μας εξηγεί στο έργο του «Ηθικά Νικομάχεια» ότι η ηθική γεννιέται από τη συνήθεια, από όπου και το όνομα απέκτησε, που μικρή διαφορά παρουσιάζει το έθος. Οι ιδέες σχετικά με το καλό και το κακό, το έντιμο και το ανέντιμο, το δίκαιο και το άδικο παγιώνονται στην πορεία της ανθρώπινης ζωής και εκδηλώνονται μέσα από το πρακτικό πλέον «έθος», το ευρύ φάσμα δηλαδή των συστηματικών πράξεων της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Το διευρυμένο εννοιολογικό περιεχόμενο της ηθικής καλύπτει, καθώς γίνεται αντιληπτό, αναρίθμητους επιμέρους τομείς δράσης του ανθρώπου, όπως την πολιτική πτυχή ενέργειάς του, την προσπάθεια ικανοποίησης υλικών αναγκών, τον αγώνα κατάκτησης γνώσης.
Ο φιλοσοφικός στοχασμός με την ιστορική του συνέχεια αγγίζει τη σύγχρονη εποχή και εφαρμόζεται ανάλογα. Ο Γρ.Κωσταράς, καθηγητής φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών θα πει στο έργο του «Φιλοσοφική προπαιδεία»: Η φιλοσοφία διαιρείται σήμερα σε πολλούς κλάδους, διότι αναφαίνονται νέα προβλήματα και τίθενται καινούρια ερωτήματα. Μερικά από αυτά υπήρχαν εν υπνώσει, η εποχή μας ωστόσο τα έκαμε εκρηκτικά. Από τον κλάδο της αξιολογίας βλασταίνουν θαλεροί κλώνοι: η «Ηθική του επιχειρηματία» ή η «Ηθική των επιχειρήσεων». Οι τρόποι και οι ρυθμοί ζωής μεταβάλλονται. Η αξία της ηθικής όμως παρουσιάζεται αδιάβλητη. Η ηθική θεμελιώνει την ανθρώπινη ύπαρξη, ωθεί το άτομο στο να αντεπεξέλθει με σύνεση και επιτυχία στους εκάστοτε προβληματισμούς και στα πολύμορφα προβλήματα που διαρκώς τίθενται ενώπιόν του.
Αδιαμφισβήτητο έρεισμα των ανθρώπινων ενεργειών και ιδεών αποτελεί εν τέλει ηθική. Με τον τρόπο ζωής που ακολουθεί τα χρηστά ήθη, τους διαχρονικούς και ασάλευτους ηθικούς κανόνες συμπεριφοράς, ο άνθρωπος παγιώνεται ως «πολιτικόν ζώον» κατά τον Αριστοτέλη, ως ζωντανός οργανισμός δηλαδή που από τη φύση του είναι προορισμένος να ζει σε οργανωμένη κοινωνία. Η αξία της ηθικής επομένως δύναται να κριθεί ως αντικειμενικά αποδεκτή.
:: Κεντρική :: Συζητήσεις :: Στείλε μου την άποψή σου :: Disclaimer ::