[ εδώ μπορείτε να δείτε τους "όρκους του Ιπποκράτη" σε πρωτότυπα και μετάφραση ]

Πόσες πολλές φορές αλήθεια έχουμε όλοι ακούσει ότι οι γιατροί ορκίζονται στον όρκο του Ιπποκράτη; Μάλιστα το έχουμε ακούσει τόσες φορές, ώστε να το θεωρούμε δεδομένο. Έτσι λοιπόν κάποιος πολίτης το θεωρεί δεδομένο, μέχρι να παρευρεθεί σε κάποια τελετή ορκομωσίας των αποφοίτων Ιατρικής σχολής. Τότε θα βρεθεί σε μια αναπάντεχη έκπληξη. Αυτή η έκπληξη επιτείνεται ακόμα περισσότερο, όταν αυτός ο ανυποψίαστος και συνάμα τραγικός πολίτης, γνωρίζει τον Όρκο του Ιπποκράτη, όπως μας παραδίδεται από την αρχαία ελληνική γραμματεία. Η τραγικότητα συνίσταται, γιατί ενώ περιμένει να ακούσει τον όρκο που γνωρίζει και έχει διαβάσει από το πρωτότυπο, ακούει κάποιον άλλο όρκο, που ποτέ του δεν φανταζόταν ότι υπήρχε! Είναι δυνατόν; Και όμως ναι, είναι. Γιατί να συμβαίνει κάτι τέτοιο;

Η λύση του αινίγματος ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας, από τη στιγμή που διαβάσουμε όλα τα κείμενα παράλληλα και τα διασταυρώσουμε . Ενώ το πρωτότυπο ξεκινά με τον όρκο " στον Απόλλωνα τον ιατρό και στον Ασκληπιό και στην Υγεία και στην Πανάκεια και σ’ όλους τους θεούς και τις θεές ", η μπασταρδεμένη έκδοση (της οποίας η καταγωγή είναι αδιευκρίνιστη) ομιλεί σκέτο περί όρκου " στον Θεό ". Ο Θεός υπονοείται φυσικά ότι είναι ο ένας και μοναδικός ορθόδοξος τριαδικός Θεός της χριστιανικής πίστης. Να μου πείτε, θεός ο ένας, θεοί και οι άλλοι, λίγο το κακό. Αλλά έχει συνέχεια το θέμα.

Ο πρωτότυπος όρκος αναφέρει: " Ότι θα θεωρώ εκείνον που μου δίδαξε την τέχνη αυτή ίσο με τους γονείς μου, και θα τον κάνω κοινωνό του βίου μου, και θα του προσφέρω από τα δικά μου ό,τι χρειάζεται. Τους απογόνους του θα θεωρώ ως αδελφούς μου και θα τους διδάξω την τέχνη αυτή, αν επιθυμούν να μάθουν, χωρίς μισθό και χωρίς συμφωνία ." Ο ψευδοόρκος σταματά στο " γονείς μου " και παραλείπει όλη την υπόλοιπη φράση μέχρι το τέλος. Εδώ αρχίζουν και σοβαρεύουν τα πράγματα. Είπαμε, θα θεωρούμε τον καθηγητή ίσο με τους γονείς (αυτό συμφέρει άλλωστε), αλλά δεν θα κάνουμε και τους ασθενείς κοινωνούς στη ζωή μας, ούτε θα τους χαρίσουμε χρήματα αν τα έχουν ανάγκη. Επιπλέον δεν είναι δυνατόν να τους διδάξουμε την ιατρική τέχνη αν το επιθυμούν, πόσο μάλλον να παρέχουμε αυτή την υπηρεσία χωρίς χρήματα! Αδιανόητο! Η ιατρική τέχνη είναι για μια συγκεκριμένη κάστα ανθρώπων, η οποία αν χρειαστεί να τη διδάξει, θα το κάνει με πλουσιοπάροχη αμοιβή. Δεν ορκιζόμαστε πλέον ότι θα είμαστε γιατροί με την ιπποκρατική έννοια, αλλά γιατροί με τη σύγχρονη εμπορική έννοια της ελεύθερης οικονομίας. Ίσως να το ήθελε και ο μέγας οικονομολόγος Adam Smith αυτό, ποιος ξέρει. Και συνεχίζουμε.

Στη συνέχεια παραλείπεται μια ολόκληρη παράγραφος η οποία κοντολογίς λέει ότι θα μεταδώσει τους κανόνες ιατρικής στους γιούς και τους μαθητές του που έχουν συνδεθεί μαζί του με όρκο και συμβόλαιο. Το αξιοσημείωτο είναι ότι η αμέσως επόμενη παράγραφος μένει αυτούσια:

" Δεν θα χορηγήσω θανατηφόρο φάρμακο σε κανένα, όσο και αν παρακληθώ, ούτε θα υποδείξω τέτοια συμβουλή. Επίσης δεν θα δώσω σε γυναίκα φάρμακο για να αποβάλλει. Αγνή και καθαρή θα διατηρήσω τη ζωή μου και την τέχνη μου ."

Η συγκεκριμένη παράγραφος η οποία εκφράζει την εναντίωση στην ευθανασία και την έκτρωση, μένει ανέπαφη. Αφού οι άλλες παράγραφοι που αφορούσαν τα χρήματα και τη θρησκεία κρίθηκαν αναχρονιστικές, με ποιό σκεπτικό διατηρείται η συγκεκριμένη παράγραφος που απαγορεύει δικαιώματα που αναγνωρίζονται συνταγματικά σε πολλές χώρες σήμερα; Αν το επιχείρημα ήταν να κρατήσουμε ανέπαφο το ιερό κείμενο του Ιπποκράτη, τότε γιατί το κόβουμε και το ράβουμε κατά βούληση και εκεί που μας συμφέρει; Αυτή η ασυνέπεια είναι ή δεν είναι ο ορισμός της ανηθικότητας, οποιαδήποτε σχολή ηθικής και αν λάβουμε υπόψη;

Στη συνέχεια παραλείπεται βέβαια και άλλη μια θεμελιώδης φράση: " Δεν θα χειρουργήσω οπωσδήποτε αυτούς που πάσχουν από πέτρα, αλλά θα αφήσω την πράξη αυτή στους εξασκημένους. " Φυσικά εδώ ο Ιπποκράτης λογοκρίνεται λόγω αναχρονιστικότητας των αντιλήψεών του. Γιατί το αναχρονιστικό να είναι η αποφυγή χειρουργείου της πέτρας και όχι η αποφυγή της έκτρωσης ή της εκούσιας ενεργητικής ευθανασίας; Η ανηθικότητα εδώ φτάνει στο μέγιστο σημείο της.

Από εδώ και πέρα αρχίζουν τα γέλια. Το πρωτότυπο γράφει: " Σε όσα σπίτια προσκαλούμαι, θα μπαίνω για το καλό των αρρώστων, κρατώντας τον εαυτό μου μακριά από κάθε θεληματική αδικία ή διαφθορά και προ πάντων μακριά από κάθε αφροδισιακή πράξη σε σώματα γυναικών και ανδρών, ελευθέρων ή δούλων ." Ο σύγχρονος ψευδοόρκος γράφει: " Σε όσα σπίτια προσκαλούμαι, θα μπαίνω για το καλό των αρρώστων, κρατώντας τον εαυτό μου μακριά από κάθε θεληματική αδικία ή διαφθορά και κάθε αφροδισιακή πράξη ". Θεωρήθηκε μάλλον πολύ προχωρημένος για την εποχή του ο Ιπποκράτης, ο οποίος θα έβαζε τους άνδρες για παράδειγμα να ορκίζονται ότι δεν θα ερωτοτροπήσουν με άνδρα. Σήμερα αυτό δεν έπρεπε να λεχτεί με το σκεπτικό ότι η ομοφυλοφιλία είναι στυγερό έγκλημα και αμάρτημα το οποίο δεν πρέπει καν να αναφέρεται. Η υπόλοιπη φράση που κόπηκε, ας θεωρηθεί ως δείγμα ανακάλυψης της κοινωνικής ισότητας! Το καταφέραμε και αυτό.

Για ποιον όρκο μιλάμε λοιπόν; Όποιος γιατρός ισχυριστεί ότι ορκίστηκε στο Πανεπιστήμιο τον όρκο του Ιπποκράτη, πρέπει να γνωρίζει και ο ίδιος αλλά και όσοι τον ακούν ότι ψεύδεται. Κανείς πλέον (και αυτό είναι διεθνές φαινόμενο) δεν ορκίζεται στον όρκο του Ιπποκράτη . Ο σύγχρονος όρκος είναι ένα απαράδεκτο και προσβλητικό για την κλασική μας κληρονομιά μόρφωμα. Αυτό το μόρφωμα προωθεί τις πιο ταπεινές και ποταπές ιδιότητες που μπορεί να έχει ένας σοβαρός επιστήμονας κατά την άσκηση του επαγγέλματός του: Να είναι φιλοχρήματος, να μη δείχνει συμπόνοια, να μη σέβεται την αξιοπρέπεια του ασθενούς, να είναι πουριτανός, δεισιδαίμονας και θρησκόληπτος. Με λίγα λόγια, ένα ιδανικό γρανάζι που θα εξυπηρετεί όλα τα συμφέροντα, εκτός από εκείνα του ασθενούς του.

Απόδειξη όλων αυτών, είναι ότι ακόμη και στην επίσημη ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου, παραθέτουν τον γνήσιο όρκο, λέγοντας απλά ότι πλέον δεν χρησιμοποιείται. Αποφεύγουν παρόλαυτά να αναρτήσουν το κανούριο μόρφωμα, τον καινούριο όρκο: http://www.med.uoa.gr/orkoi.php Εσείς όμως, αν δεν είχατε την τύχη ή την ατυχία να παρακολουθήσετε κάποια σύγχρονη ορκομωσία, μπορείτε να δείτε τον σύγχρονο όρκο, όπως ήδη είπαμε εδώ .

Πέρα από αυτό, αναγράφεται στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου και ένας δευτερεύων όρκος, τον οποίο πάνω κάτω εκφωνούν όλοι οι απόφοιτοι των Πανεπιστημιακών τμημάτων, ακόμα και της φιλοσοφίας ! Κάνω ιδιαίτερη μνεία στη φιλοσοφία, καθότι ο συγκεκριμένος όρκος, ανγκάζει τον απόφοιτο φιλοσοφίας να ορκίζεται ότι θα ασκεί την επιστήμη του "δίκην θρησκείας"! Ναι είναι απίστευτο. Ο πρωτοετής φιλοσοφίας ενώ μαθαίνει την αποδέσμευση από δόγματα και αυθεντίες, θα ορκιστεί και θα υποσχεθεί ενώπιον όλων, όταν είναι να πάρει το πολυπόθητο πτυχίο του, ότι θα συμπεριφέρεται στον φιλοσοφικό στοχασμό σα να ήταν το δόγμα κάποιας θρησκείας! Μάλιστα πιο κάτω αναφέρει το αμίμητο: " ο θεός εν τω βίω βοηθός "...

Γιατί τόση μιζέρια; Εννοείται ότι ο όρκος είναι μια ηθική σταθερά, μια δεοντολογία που θα πρέπει να στέκεται αγέρωχη. Γιατί την ξεφτιλίζετε τόσο ωμά; Γιατί αναγκάζετε τα νέα παιδιά να ορκίζονται φαύλους όρκους; Γιατί έστω δεν ομολογείτε στα παιδιά σε τι ακριβώς ορκίζονται; Γιατί τόσο ύπουλη και άνανδρη συμπεριφορά; Ποιός πρέπει εντέλει να ζητήσει ένα μεγάλο συγνώμη;