Ο δασκαλάκος δεν ήξερε αν αυτό που ζούσε ήταν αλήθεια ή ψέμα. Φιλόλογος του λέγανε. Εσύ είσαι ο πολύτιμος κρίκος του ελληνικού πολιτισμού. Εσύ θα μιλήσεις εξ'ονόματος του Ομήρου, του Ηράκλειτου, του Πλάτωνος. Θα μάθεις στα βλαστάρια το πώς η ψυχή τους θα αναβλύζει το νόστιμο νέκταρ της αναζήτησης και της γνώσης. Γιατί αυτό είναι γνώση του λέγανε. Η γνώση δεν είναι εμπόρευμα να το δώσεις στην ξεφτίλα για να ζήσεις κουτσά στραβά και εσύ και οι άλλοι. Η γνώση σε κάνει άνθρωπο και αυτό ούτε πουλιέται ούτε αγοράζεται με χρήμα, μόνο με αίμα του λέγανε. Ναι, ναι όπως σας τα λέω. Πρέπει να ματώσεις δάσκαλε, να σηκώσεις στους ώμους σου τον κόσμο, να τον κάνεις θρύψαλα και έπειτα να τον σκορπίσεις στους νεοσσούς που περιμένουν με ανοιχτό το στόμα. Ο Πλάτων κρέμεται από εσένα κύριε να εξηγήσεις αντ'αυτού τι σημαίνει αλήθεια και ιδέα. Ο Αριστοτέλης αγωνιά να εκπληρώσεις την υπόσχεσή σου στον Έλληνα και να του πεις τι σημαίνει εντελέχεια. Και όταν θα έχουν ψιλιαστεί περί τίνος πρόκειται θα τους προχωρήσεις στα βαθιά της ύπαρξης φιλόλογε. Θα τους μιλήσεις για τον θάνατο, και τον έρωτα. Για τον 'Αδη και το Διόνυσο. Πρέπει να σε δω κύριε να λυσσομανάς να εξηγείς ότι 'Αδης τε και Διόνυσος εν και το αυτόν.

Και όταν αυτά τελειώσουν από σένα δάσκαλε, θα πάρεις τους νέους σου από το χέρι και θα τους διώξεις μακριά από σένα και τη διδασκαλία σου. Αυτός είναι ο σκοπός σου δάσκαλε. Έτσι του λέγανε. Σκοπός σου είναι να απομακρυνθείς από εκείνους που ωφέλησες γιατί τους έμαθες να μην σε έχουν ανάγκη. Η φύση και το λογικό τους δεν θα τους προδώσουν αν τα έχεις ριζώσει βαθιά μέσα τους κύριε. Το άκουσες; Δεν θα περιμένεις ευχαριστώ δάσκαλε και ούτε ωραία λόγια. Τότε θα πονέσεις δάσκαλε και πάντα θα πονάς. Αυτά είναι ευτελή για σένα που έχεις μάθει να βγάζεις ροδέλαιο από τις χωματερές και μετάξι από τη στάχτη. Και δεν στα λέω για να στα πω δάσκαλε. Θα γυρίσεις και θα τα φωνάξεις σε όλους. Όχι μόνο στους νεοσσούς. Σε όλους κύριε. Όπου βρεθείς και όπου σταθείς θα φωνάξεις δάσκαλε με οποιοδήποτε τίμημα. Το άκουσες; Πάντα θα λες ότι το δύσκολο αξίζει, ότι οι πολλοί σφάλλουν, ότι η εξαίρεση στηρίζει τον κόσμο και ότι το τέλος βιώνεται. Και όταν οι μισοί σε κοιτάξουν με μίσος και οι άλλοι μισοί απορώντας, τότε θα ξέρεις ότι πέτυχες δάσκαλε.

Ο δασκαλάκος δεν ήξερε αν αυτό που ζούσε ήταν αλήθεια ή ψέμα. Είχε έρθει ο μητροπολίτης για αγιασμό το πρωί στο σχολείο και όλοι τον κοιτούσαν με φόβο και ευλάβεια. Πλάι του στεκόταν και εκείνος ο δημοσιογράφος που έγινε υπουργός. Πιο δίπλα ο δήμαρχος σούζα στο μεγαλείο των δύο. Είχαν στηθεί και οι τρεις μπροστά στις κάμερες των κεντρικών δελτίων. Αρχίζει ο πρώτος το κατάβρεγμα, ο δεύτερος το ποιηματάκι του και ο τρίτος το λιβανιστήρι του. Και δώστου μετά κήρυγμα ο πρώτος, υποκρισία ο δεύτερος και γλείψιμο ο τρίτος. Ενίοτε άλλαζαν οι ρόλοι. Μα μόνο ο δασκαλάκος το έβλεπε αυτό. Όλοι οι άλλοι έβλεπαν την πνευματική ηγεσία του τόπου και τη μεγαλοσύνη της. Ο δασκαλάκος πάλι διέκρινε ένα βόθρο. Μα δε μπορούσε με λόγια τώρα να τους δείξει την αλήθεια. Εικόνα τους έπρεπε. Παίρνει την καθαρίστρια από το πόστο της, της ζητάει τη σφουγγαρίστρα και κινάει για τους απόπατους. Μια και δυο σκουπίζει τις ακαθαρσίες της τουαλέτας και στραγγίζει τα λύματα σε δυο κουβάδες. Τα κουβαλάει στα δυο του χέρια και κάθεται αγέλαστος και αινιγματικός πίσω από την παράσταση. Ήταν σίγουρος για το μεγάλο πλάνο. Πάνω στο «είπεν ο κύριος» που τσαμπούναγε ο ελέω θεού τράγος αραδιάζει πάνω του τον πρώτο κουβά και με μια αστραπιαία κίνηση στους άλλους δυο τον δεύτερο. Μάλιστα πέτυχε να τον φορέσει καπέλο στον δημοσιολάγνο υπουργό. Ενώ τα κατάλευκα πουκάμισα των δύο και το πλουμισμένο ράσο του τρίτου μούλιασαν στις ακαθαρσίες, μια απέραντη σιγή απλώθηκε στο προαύλιο μαζί με μια αποκρουστική μπόχα. Αυτό ήταν. Τώρα πλέον όλοι είδαν κατάμουτρα την αλήθεια. Το ιδανικό πλάνο μαθήματος σε πρώτο πλάνο, μαζί με τη δομή και το παιδαγωγικό του σχέδιο. Έτσι όπως ακριβώς τον είχαν μάθει. Όλοι το είδαν και όλοι το χάραξαν στο μυαλό τους. Οι μισοί τον έβρισαν, οι άλλοι μισοί απόρησαν. Τότε ήξερε ότι πέτυχε ο δάσκαλος.

Οι δημοσιολάγνοι δεν τον δίωξαν νομικά, έτσι για την ιστορία. Φοβήθηκαν το πολιτικό κόστος να τα βάλουν με ένα φτωχό δασκαλάκο. Έτσι τον άλλο μήνα, χωρίς πολλά πολλά ξαναβρέθηκε στην τάξη. Οι μισοί που απόρησαν τότε και δεν τον έβρισαν, για την ιστορία και πάλι, ήταν οι μαθητές. Δεν είχαν προλάβει οι άλλοι μισοί ακόμα βλέπετε να τους πλαδαρέψουν τα μυαλά. Και όταν τον ρώτησαν «γιατί», τους μίλησε για τον Σόλωνα. Τότε που τράβηξε εν καιρώ ειρήνης κατά την εκκλησία του δήμου φορτωμένος με ασπίδα και κοντάρι: « Οι μισοί από εσάς είστε βλάκες και οι άλλοι μισοί δειλοί και γελοίοι » είχε πει στους Αθηναίους. « Οι μισοί δεν έχετε καταλάβει ότι ο Πεισίστρατος ετοιμάζεται για τυραννία και οι υπόλοιποι, ενώ το ξέρετε, δεν κάνετε τίποτα ». Δεν χρειάστηκε κάτι άλλο ο δασκαλάκος να πει στους νέους του. Οι μισοί απόρησαν. Οι άλλοι μισοί δεν τον μίσησαν. Τότε δεν ήξερε ο δάσκαλος αν πέτυχε. Δεν μπορούσε πάντοτε να το καταλαβαίνει ο ατελής αυτός άνθρωπος. Ήξερε μόνο ότι ο Σόλων του έσφιξε το χέρι αφού έψαξε πολύ να τον βρει μέσα στον όχλο της εκκλησίας του λαού. Και αυτό του ήταν αρκετό.